سود پرک (سود سوزآور) چیست؟
سود پرک که به سود سوزآور نیز در بین مردم معروف است، ماده معدنی ارزشمندی است که فرمول شیمیایی آن به شرح زیر است:
NaOH = آنیون هیدروکسید (OH-) + کاتیون سدیم (Na+)
با دقت بر فرمول ذکر شده در مییابیم که نام علمی سود پرک (سود سوزآور) سدیم هیدروکسید است. این ترکیب یونی که به شکل جامد و سفید رنگ است، در تماس با پوست، موجب سوختگی شیمیایی شدیدی میشود. در واقع نام «سود سوزآور» از ویژگی «ایجاد سوختگی شدید شیمیایی بر روی پوست» برداشته شده است.
سود پرک به سرعت در آب حل میشود. از ویژگیهای دیگر این ماده شیمیایی که میتوانیم به آن اشاره کنیم این است که به سادگی وارد واکنش با اکسیژن و دیاکسید کربن هوا شده و آنها را جذب میکند. به همین دلیل، باید شرایط حمل و نقل و انبارداری ویژهای برای این ماده معدنی پراستفاده در نظر گرفت.
حال که با این ماده شیمیایی به خوبی آشنا شدهایم، زمان آن فرا رسیده است که به روشهای دستیابی به آن بپردازیم. قطعا بدون دانستن نحوه تولید، نمیتوانیم در بازار بزرگ صادرات سود پرک در سال 99 سهم قابل توجهی برای خود به دست آوریم.
روش های تولید و تهیه سود پرک
به صورت کلی سود پرک یا همان سود سوزآور، به دو صورت تولید میشود:
- فرآیند سودا – آهک (روش قدیمی)
- الکترولیز محلول سدیم کلرید (روش امروزی)
در ادامه به بررسی این دو روش میپردازیم.
فرآیند سودا – آهک
فرآیند سودا – آهک را میتوان نخستین روش مدرن دستیابی به سود پرک دانست. در این روش سودا آش (کلسیم هیدروکسید) با سدیم کربنات وارد واکنش شده و به کاستیک سودا تبدیل میشود. فرمول این واکنش شیمیایی به شرح زیر است:
Ca(OH)2 + Na2CO3 è CaCO3 + 2NaOH
الکترولیز محلول سدیم کلرید
همانطور که در ابتدای مقاله هم ذکرکردیم، سود پرک ماده بسیار پر استفادهای است. مشکلی که روش اول در تولید سود پرک ایجاد میکرد این بود که توانایی تامین نیاز گسترده جامعه صنعتی کنونی را در این حجم عظیم استفاده نداشت و تولید آن بسیار محدود بود. به همین دلیل روش دومی توسط دانشمندان کشف شد که بیشترین بهرهوری و تولید را به این ماده معدنی بخشید.
در روش دوم، سود پرک از طریق فرآیند الکترولیز محلولهای سدیم کلرید در ظروف الکترولیتی به دست میآید.
البته تولید سود پرک به سادگی که در توضیحات بالا نوشتیم نیست و دارای دشواریها و پیچیدگیهای فراوانی است. اما برای شناخت شما در سطح عمومی به توضیح مختصری اکتفا کردیم زیرا که پرداختن به مباحث تخصصی علمی، از حوصله مخاطب این مطلب خارج است.
حال که دانستیم سود پرک چیست و چگونه تولید میشود، وقت آن رسیده است که به کاربردهای فراوان این ماده معدنی بپردازیم. قطعا اگر شما ندانید که مخاطب و مشتریان شما چه کسانی هستند، هرگز نمیتوانید آنها را پیدا کنید و از این بازار پر سود جا میمانید. به عبارتی دیگر، اگر کل مطلب را نخواندهاید اشکالی ندارد اما باید این بخش را با دقت بخوانید تا بدانید سود پرک در چه صنایعی کاربرد دارد و مشتریان شما در چه صنعتهایی در حال فعالیت هستند.
کاربرد و استفادههای سود پرک
تولید سود پرک در سال 1980 (یعنی 40 سال پیش از نگارش این مطلب) در کشور ایالت متحده، چیزی در حدود 12تن در یک سال بوده است. آمار زمانی جالبتر میشود که بدانید میزان مصرف این ماده معدنی در سال 2016 به 72103 تن رسیده است. این اعداد و ارقام نشاندهنده اهمیت، کاربرد فوقالعاده و بازار بسیار عظیم این ماده معدنی در جهان است.
سود پرک یک باز بسیار قدرتمند است. این ماده به صورت تقریبی در تمامی فرآیندهای شیمیایی گوناگون به صورت مستقیم و غیرمستقیم مورد استفاده قرار میگیرد. کاربرد سود پرک از تولید ابریشم مصنوعی تا تولید مواد شوینده و بهداشتی نظیر صابون گسترده شده است.
در ادامه به بررسی کاربرد و استفادههای سود پرک در صنایع مختلف میپردازیم.
صنایع غذایی
سود پرک کاربرد گستردهای در صنعت غذایی دارد. از استفادههای این ماده معدنی در صنایع غذایی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولیدات لبنی نظیر شیر
- کنسروسازی
- تولید قند و شکر
- نوشابهسازی
- تولید روغنهای خوراکی
صنایع نساجی و وابسته
گستردگی کاربردهای سود پرک یا همان سود سوزآور تمامی ندارد. در زیر به برخی از استفادههای این ماده معدنی در صنایع نساجی و وابسته اشاره کردهایم:
- صنایع رنگرزی
- صنعت چرم
- صنعت نساجی
کاربردهای صنعتی
به دلیل خاصیت بازی بودن این ماده معدنی، از آن به صورت تخصصی در بعضی از صنایع خاص استفاده میشود. در زیر به بخشی از کاربردهای صنعتی این ماده شیمیایی ارزشمند پرداختهایم:
- صنایع وابسته به نفت، گاز و پتروشیمی
- نقش خنثیکننده اسید در صنعت باتریسازی
- صنایع تولیدات فلزی مانند آلومینیوم، ورقهای گالوانیزه
- کاربرد گسترده در تولیدات و صنایع نظامی
- استفاده به عنوان چربی در صنایع پلیمری
صنایع آرایشی بهداشتی
اگر فکر میکنید تمام کاربردهای سود پرک را به شما گفتهایم سخت در اشتباه هستید! در پایین به برخی دیگر از صنایع که از این ماده معدنی استفاده میکنند پرداختهایم و آن را برای شما لیست کردهایم:
- صنایع آرایشی بهداشتی
- صنایع داروسازی و پزشکی
- صنایع تولیدات الکل و مواد وابسته
- صنایع وابسته به استریل و میکروبزدایی
گستردگی کاربردهای سود پرک بسیار بیشتر از موارد بالاست و ما فقط به صنایع اصلی آن اشاره کردهایم. برای یافتن مشتری، دانستن جامعه هدف این ماده شیمیایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
حال شاید برای شما این سوال پیش بیاید که روند اداری صادرات سود پرک چگونه است یا سود پرک را باید از کجا تهیه کنیم؟ در ادامه به پاسخ این دست از سوالات میپردازیم.